Schuim op je vijver in de herfst en het voorjaar:
Wat betekent het en wat kun je doen?
Het is weer die tijd van het jaar: de bladeren vallen, de temperatuur daalt, en je kijkt uit naar een rustige vijver vol met kleurrijke vissen en helder water. Maar in plaats daarvan zie je opeens een laag schuim op het wateroppervlak. Veel vijverliefhebbers hebben het wel eens meegemaakt, vooral in de herfst en het voorjaar. Maar wat betekent dat schuim eigenlijk? Is het schadelijk voor je vissen en vijver, of kun je gerust ademhalen?
In deze blog van Koi&co gaan we dieper in op schuimvorming in de vijver tijdens deze seizoenen. We leggen uit waar het vandaan komt, waarom het optreedt in het najaar en de lente, en vooral wat je kunt doen om je vijver gezond te houden.
Waarom ontstaat schuim op je vijver?
Schuim op de vijver ontstaat in het najaar meestal door een ophoping van organisch materiaal in combinatie met de beweging van het water. Organisch materiaal zoals bladeren, visuitwerpselen, en niet-opgegeten zomervoer kunnen oplossen in het water en eiwitten vrijgeven. Deze eiwitten veranderen de oppervlakte-eigenschappen van het water, waardoor schuim wordt gevormd als het water wordt bewogen door bijvoorbeeld je vijverpomp of waterval.
Tijdens de herfst en het voorjaar is er een toename van dit soort organisch materiaal, waardoor schuim vaker voorkomt in deze periodes. Laten we eens kijken waarom dit in deze seizoenen zo vaak gebeurt.
Schuim in de herfst
De herfst is een tijd van grote veranderingen in je vijveromgeving. De dagen worden korter, de temperaturen dalen, en de bomen verliezen hun bladeren. Dit laatste is een van de grootste boosdoeners als het gaat om schuimvorming. Dode bladeren die in je vijver vallen, beginnen te ontbinden en voegen een aanzienlijke hoeveelheid organisch afval toe aan het water. Wanneer deze bladeren gaan rotten, komen er eiwitten en andere organische stoffen vrij, wat de ideale omstandigheden creëert voor schuimvorming. Zomerbacteriën zijn ook minder efficiënt in de afbraak van organisch materiaal.
Daarnaast is de vijveractiviteit in de herfst vaak minder dan in de zomer. Koi en andere vissen beginnen zich voor te bereiden op de winter en hun stofwisseling vertraagt. Dit betekent dat ze minder actief zijn en aangepast voer nodig hebben.
Schuim in het voorjaar
Het voorjaar is ook een periode waarin schuim vaak voorkomt op vijvers. Dit seizoen brengt zijn eigen uitdagingen met zich mee. Na een lange, koude winter begint het leven in je vijver weer op gang te komen. Planten ontwaken, vissen worden actiever, en micro-organismen beginnen weer hun werk te doen. Dit proces veroorzaakt een piek in organisch afval in het water.
Tijdens de winter heeft er waarschijnlijk ook een ophoping van afvalstoffen plaatsgevonden, vooral als je geen winteronderhoud hebt uitgevoerd. Zodra de temperaturen stijgen, beginnen deze afvalstoffen af te breken en komen ze in het water terecht. Dit kan leiden tot schuimvorming, vooral als je vijverpompen of waterfonteinen hebt die het water in beweging brengen. Daarom is het belangrijk om winter bacteriën te gebruiken. Deze winter bacteriën zorgen samen met enzymen dat de vijver properder wordt in plaats van vervuilder gedurende de winter. Een nette start zonder schuim in het voorjaar krijg je dus door in te grijpen in het najaar en de winter.
Is schuim gevaarlijk voor je vissen?
Op zich is schuim niet direct schadelijk voor je vissen, maar het kan wel een teken zijn dat er iets mis is in de balans van je vijverwater. Een kleine hoeveelheid schuim, vooral in het voorjaar en de herfst, is normaal en vaak tijdelijk. Maar als je een dikke laag schuim ziet die langere tijd aanhoudt, kan dit wijzen op een ophoping van afvalstoffen in het water. Dit kan leiden tot slechte waterkwaliteit, wat op de lange termijn wel schadelijk kan zijn voor je vijver.
Een slechte waterkwaliteit kan leiden tot stress bij je koi en andere vissen wat hun immuunsysteem verzwakt en hen vatbaarder maakt voor ziektes. Bovendien kan een te hoge concentratie aan organisch materiaal de zuurstofniveaus in je vijver verlagen, wat vooral problematisch kan zijn in warmere maanden wanneer de zuurstofniveaus van nature al lager zijn.
Wat kun je doen tegen schuimvorming?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om schuimvorming te verminderen en de gezondheid van je vijver te waarborgen. Hier zijn enkele handige tips:
1. Regelmatig vijveronderhoud
Het belangrijkste wapen tegen schuim is regelmatig onderhoud. Verwijder regelmatig bladeren, takjes en ander organisch afval uit je vijver, vooral in de herfst. Gebruik een vijverschep of een fijnmazig net om te voorkomen dat dit materiaal naar de bodem zinkt en gaat ontbinden.
Winterbacterieen werken ook bij lage watertemperaturen en hoeden de vijver samen met enzymen proper.
Zo vermeid je problemen in de lente.
3. Aangepast voeren van je vissen
In de herfst en het voorjaar hebben je vissen minder voedsel nodig, omdat hun stofwisseling vertraagt door de lagere temperaturen. Geef ze alleen aangepast wintervoer wat ze binnen een paar minuten op kunnen eten en voorkom dat er voedselresten achterblijven in het water.
4. Controleer de waterkwaliteit
Houd regelmatig de waterkwaliteit van je vijver in de gaten door gebruik te maken van testkits voor pH, ammoniak, nitriet en nitraat. Een goede waterkwaliteit is de sleutel tot het voorkomen van schuim en het behouden van een gezonde vijver.
5. Waterverversing
Water verversen is een van de zaken die erg gangbaar zijn in Nederland, maar in België is water aan de dure kant en het is ook niet de meest milieuvriendelijke oplossing. Het regelmatig verversen van een deel van het vijverwater kan helpen om de concentratie van afvalstoffen te verminderen. Zorg ervoor dat je bij elke verversing ongeveer 10 procent van het water ververst om de waterkwaliteit op peil te houden. Als je het toch overweegt laat het niveau dan eerst zakken en vul bij. Dit is efficiënter dan het water over te laten lopen.
6. Gebruik van een eiwitafschuimer
Een eiwitafschuimer, ook wel bekend als een schuimafscheider, is een apparaat dat specifiek is ontworpen om eiwitten uit het water te verwijderen voordat ze schuim kunnen vormen. Dit kan vooral nuttig zijn in periodes van hoge organische belasting zoals in de herfst en het voorjaar. Eiwitafschuimers zijn wat in onbruik geraakt sinds de opmars van de trommelfilters. Omdat deze het afval uit de vijver halen voordat het ontbindt.
Conclusie
Schuim op de vijver in de herfst en het voorjaar is een veelvoorkomend fenomeen en meestal een teken van een toename van organisch materiaal in het water. Hoewel het op zichzelf niet altijd schadelijk is, kan het wel duiden op een verminderde waterkwaliteit. Door regelmatig onderhoud, zorgvuldig voeren, kun je schuimvorming verminderen en zorgen voor een gezonde, heldere vijver waarin je koi kunnen gedijen. Indien je je er echt aan stoort kan je eventueel gebuikt maken van een product dat schuimvorming tegen gaat.
Bij Koi&co helpen we je graag met al je vijvervragen en bieden we een watertest aan in combinatie met de juiste producten om je vijver in topconditie te houden!